آینده مبهم برجام پس از توقف پروتکل الحاقی

گروه سیاست | شهرآرانیوز؛ دولت ایران پس از گذشت یک سال از خروج یک‌جانبه آمریکا از برجام و ناتوانی طرف‌های اروپایی از عمل به تعهداتشان ذیل توافق هسته‌ای و جبران زیان‌های ناشی از تحریم‌های آمریکا تصمیم گرفت که طبق مفاد برجام، اجرای تعهداتش را به‌صورت گام‌به‌گام کاهش دهد.

 

در همین راستا، کاظم غریب‌آبادی، سفیر و نماینده دائم کشورمان نزد سازمان‌های بین المللی در وین، در خبری اعلام کرد که نامه توقف اجرای اقدامات داوطلبانه ایران تحت برجام از تاریخ ۲۳ فوریه ۲۰۲۱ برابر با ۵اسفندماه، عصر روز دوشنبه تحویل مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی شده است.

 

وی در توضیح این عمل گفت: «این اقدام در اجرای قانون مصوب مجلس برای لغو تحریم‌ها و صیانت از منافع ملت ایران و درراستای حقوق مصرح ایران تحت بند‌های ۲۶ و ۳۶ برجام و به علت عدم پایبندی طرف‌های مقابل به تعهدات خود در جهت رفع تحریم‌های غیرقانونی، صورت گرفته است. از این پس، همکاری‌های ایران و آژانس صرفا برمبنای تعهدات پادمانی ادامه خواهد یافت تا زمانی‌که با لغو تحریم‌ها به‌صورت عملی و ملموس فراهم شود.»

 

حجت‌الاسلام حسن روحانی، روز گذشته در جلسه هیئت دولت، با بیان اینکه ایران هیچ بازرسی را از کشور اخراج نمی‌کند، گفت: «اگر مدیرکل آژانس انرژی اتمی هم بخواهد بیاید تهران و مذاکره کند، ما قبول می‌کنیم. ما نمی‌خواهیم برنامه هسته‌ای ما بدون نظارت باشد. اگر کسی بگوید بازرسان را بیرون می‌کنیم یعنی دنبال سلاح هسته‌ای هستیم.

 

اما پروتکل الحاقی مرحله‌ای فراتر از پادمان است.» همچنین محمدجواد ظریف، وزیر امور خارجه، در حاشیه جلسه هیئت دولت گفت: «باید طرف مقابل ما در ۴+۱ و آمریکا به تعهدات خود بازگردند. در بالاترین سطح کشور اعلام شده به‌مجرد اینکه آمریکا تحریم‌ها را بردارد و سایر اعضا به تعهدات خود عمل کنند دلیلی برای اقدامات جبرانی وجود ندارد و آن وقت می‌توانیم به اجرای پروتکل الحاقی مانند پنج‌سال قبل ادامه دهیم.»

 

خبرنگار نشریه آمریکایی «وال‌استریت ژورنال» در اروپا از احتمال سفر مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی به ایران برای رسیدن به «یک راه حل قابل قبول برای طرفین» خبر داده است. «وال‌استریت ژورنال» در خبر خود مدعی شده است که رافائل گروسی، پیشنهاد کرده است که به ایران سفر کند تا برای ادامه نظارت‌های اساسی آژانس، راه حلی قابل قبول برای طرفین بیابد. گروسی همچنین کشور‌های عضو آژانس را درباره تحولات اخیر مربوط‌به فعالیت‌های تأیید و نظارت آژانس در ایران براساس برجام مطلع کرده است.

 

نشریه «پولتیکو» نیز به نقل از دیپلمات‌های اتحادیه اروپا از دعوت این اتحادیه از آنتونی بلینکن برای دیدار با همتایان اروپایی خود به‌صورت ویدئوکنفرانس خبر داده است. سه دیپلمات اروپایی گفته‌اند که از وزیر امورخارجه آمریکا دعوت شده است در نشست وزیران امور خارجه اتحادیه اروپا حضور یابد تا درباره چین، روسیه، ایران و ترکیه رایزنی کنند. اگر بلینکن این دعوت را بپذیرد، اولین بار خواهد بود که در چنین رایزنی‌هایی با همتایان خود از اتحادیه اروپا شرکت می‌کند. اما تاکنون، نه وزارت امور خارجه آمریکا و نه سرویس اقدام خارجی اروپا به درخواست «پولتیکو» برای تأیید این خبر پاسخی نداده‌اند.

 

بااین‌حال بلینکن در آخرین اظهارنظر خود درباره ایران، در گفت‌وگویی با شبکه «ان. پی. آر» درباره برجام و اهمیت آن برای آمریکا گفت: «ما این را می‌دانیم که با خروج آمریکا از توافق هسته‌ای، ایران شروع کرد به لغو محدودیت‌هایی که توافق بر آن اعمال کرده بود. بسیار تأسف‌بار است که ما از آن خارج شدیم. زمان گذشته است و اگر می‌خواهیم به توافق بازگردیم، باید روی توافقی کار کنیم که طولانی‌مدت‌تر و مستحکم‌تر از توافق اصلی است. بایدن هم به‌وضوح گفته است که اگر آن‌ها چنین کنند، ما هم آن را انجام خواهیم داد. اکنون، مسیر دیپلماسی باز است. ایران هنوز از پایبندی فاصله زیادی دارد.»